İSTANBUL (AA) - Küresel piyasalar, geçen haftaya ABD ile Çin arasındaki görüşmelere yönelik iyimser beklentilerle pozitif bir başlangıç yaparken, çarşamba günü Fed'in politika faizini 25 baz puan indirmesine rağmen Fed Başkanı Powell'ın güvercin tondan uzak açıklamaları sonrasında risk iştahının azaldığı görüldü.
Fed, çarşamba günü politika faizini beklentiler dahilinde 25 baz puan düşürerek yüzde 3,75-4 aralığına indirdi. Bankadan yapılan açıklamada, ekonomik faaliyetin ılımlı bir hızda genişlediği, istihdam artışlarının yavaşladığı, enflasyonun yılın başından bu yana arttığı kaydedildi. Fed, ayrıca bilanço küçültme sürecini 1 Aralık itibarıyla sonlandıracağını açıkladı.
Kararın ardından açıklamalarda bulunan Fed Başkanı Jerome Powell, aralık ayındaki toplantıya dair temkinli konuştu.
Powell, 'Komitenin bu toplantıdaki tartışmalarında, aralık ayında nasıl ilerleneceği konusunda güçlü şekilde farklı görüşler vardı. Aralık toplantısında politika faizinde daha fazla indirim yapılması kesin değil, bundan oldukça uzak. Politika önceden belirlenmiş bir rotada değil.' ifadesini kullandı.
Aralık ayına ilişkin bir karar almadıklarını vurgulayan Powell, çok yüksek düzeyde belirsizliğin olması durumunda, hareket konusunda ihtiyatlı davranmak gerekebileceğini söyledi.
Powell'ın açıklamalarının ardından para piyasalarındaki fiyatlamalarda, Fed'in aralık toplantısında faiz indirimine gideceğine yönelik beklentiler zayıfladı. Fed'e ilişkin gelecek yıla dair toplam 3 olan faiz indirimi öngörüsü ise 2'ye geriledi.
Fed yetkililerinin açıklamaları takip edilirken, Kansas City Fed Başkanı Jeffrey Schmid, bu hafta yapılan faiz indirimine karşı yönde oy kullanmasına gerekçe olarak enflasyona dair endişeleri gösterdi.
Bu yıl Federal Açık Piyasa Komitesinde (FOMC) oy hakkı bulunmayan Dallas Fed Başkanı Lorie Logan iş gücü piyasasının yalnızca yavaş yavaş soğuduğunu, enflasyonun ise çok yüksek olduğunu belirterek, 'Bu ekonomik görünüm faiz indirimini gerektirmiyordu.' değerlendirmesinde bulundu.
Cleveland Fed Başkanı Beth Hammack da bu haftaki faiz indirimi kararına katılmadığını, Fed'in enflasyonu düşürmek için bazı kısıtlamaları sürdürmesi gerektiğini kaydetti.
Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic ise faiz indirimini desteklediğini, çünkü indirimin ardından bile para politikasının hala 'kısıtlayıcı bir alanda' kaldığını söyledi.
Öte yandan, geçen hafta piyasaların odağındaki diğer önemli konu, ABD ile Çin arasında gerçekleştirilen görüşmeydi.
ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Güney Kore'de bir araya geldi. Görüşmeden çıkan olumlu mesajlar piyasalar risk algısının azalmasında etkili oldu. Görüşme sonrasında Trump, bir çok konuda hemfikir olduklarını belirterek, Çin'in büyük miktarlarda soya fasulyesi ve diğer tarım ürünlerinden satın alacağını belirtti.
Fentanil ve öncül maddelerinin kontrolü konusunda Çin tarafının sıkı çalışmayı taahhüt ettiğini ifade eden Trump, bu nedenle Çin'e fentanil gerekçesiyle getirilen yüzde 20 ek tarifeyi, yüzde 10'a düşürdüğünü açıkladı.
Trump, nadir toprak elementleri konusunda hiçbir engelin kalmadığını ifade ederek, tarifeler konusunda çok yakında bir anlaşmaya varmak üzere olduklarını söyledi.
Çin'in nadir toprak elementlerinin kontrolüne yönelik tedbirleri bir yıllığına askıya alacağını bildiren Trump, varılan anlaşmanın süresinin uzatılabileceğini dile getirdi.
Şi Cinping ise görüşmenin başlangıcında yaptığı açıklamada, Çin ve ABD'nin dost ve ortak olması gerektiğini, bunun tarihin öğrettiği bir ders ve gerçekliğin bir gereği olduğunu belirterek, 'Çin'in kalkınması, ABD'nin 'Amerika'yı yeniden büyük yapma' vizyonuyla çelişmiyor.' dedi.
Dünyanın en büyük ekonomileri arasında zaman zaman sürtüşmelerin olmasının normal olduğunu ifade eden Şi, iki ülke liderinin ilişkileri doğru rotada ilerlemesine rehberlik etmesi gerektiğini vurguladı.
Şi, Çin-ABD ilişkilerinin sağlam bir temelde yürütmek ve her iki ülkenin kalkınmasına uygun bir atmosfer yaratmak için Trump ile birlikte çalışmaya hazır olduğunu dile getirdi.
Bu arada geçen hafta ABD'de hükümet kapalı kalmaya devam etti. Söz konusu kapanmanın ABD tarihinin en uzun kapanması olması beklenirken, bu süreçte hükümetin açılmasına ilişkin oylamalar yapılmasına karşın, Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasında herhangi bir bütçe taslağı üzerinde anlaşmaya varılamadı.
Kapanma sürecinin uzaması, kamu kurumlarının açıkladığı makroekonomik verilerin aksamasına ve belirsizliklerin artmasına neden oluyor. Bu kapsamda, normal veri takviminde yer alan ve Fed'in para politikası kararlarında önem verdiği tarım dışı istihdam verisinin, hükümetin kapalı olması nedeniyle açıklanamayacağı tahmin ediliyor.
Bu gelişmelerin ışığında azalan risk algısıyla birlikte tahvile olan talep zayıflarken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftalık bazda yaklaşık 10 baz puan artışla yüzde 4,10'da haftayı tamamladı.
Yaklaşık 2 ay rekor serisini sürdüren altının ons fiyatı, ABD-Çin arasındaki normalleşme girişimleri ve dolar endeksindeki yukarı yönlü eğilimle geçen hafta yüzde 2,7 değer kaybederek haftalık bazda düşüşünü ikinci haftaya taşıdı.
Altındaki güçlü seyre paralel değerlenen gümüşün ons fiyatı da yumuşayan risk ortamıyla haftayı yüzde 0,3 düşüşle 48,75 dolardan kapattı.
Dolar endeksinde ise geçen hafta Fed'in faiz indirimlerine ilişkin belirsizlik nedeniyle yükseliş eğilimi öne çıktı. Endeks, haftayı yüzde 0,9 artışla 99,8 seviyesinden kapatırken, 1 Ağustos'tan bu yana en yüksek seviyesini gördü.
Brent petrolün varil fiyatı ise haftayı yüzde 0,9 değer kaybıyla 64,57 dolarda tamamladı.
New York borsası pozitif seyrettiNew York borsasında geçen hafta alıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 0,71, Nasdaq endeksi yüzde 1,97 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,75 yükseldi.
Geçen hafta önemli şirket bilançoları yatırımcıların odağında bulunan bir başka gündem maddesiydi.
Cuma günü Apple ve Amazon, temmuz-eylül dönemine ilişkin bilançolarını açıkladı.
Amazon'un net satışları bu yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 13, net karı da yaklaşık yüzde 39 artış kaydetti. Tahminleri aşan gelir ve kar açıklamasının ardından Amazon'un hisseleri cuma günü yüzde 10'a yakın değer kazandı.
ABD'nin teknoloji devlerinden Apple'ın net satışları da temmuz-eylül döneminde yüzde 8, net karı yüzde 86 yükseldi. Apple'ın hisseleri piyasa beklentilerinin üzerinde kar ve gelir bildirmesine rağmen cuma gününü hafif kayıpla tamamladı.
Geçen hafta Meta, beklentilerin üzerinde kar ve gelir açıkladı. Buna karşın şirketin sermaye harcamaları görünümünü yükseltmesi şirket hisselerinde satış baskısı oluşturdu. Şirket hisseleri haftalık bazda yüzde 12'nin üzerinde değer kaybetti.
3 Kasım ile başlayacak haftada pazartesi S&P Global ve ISM imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), inşaat harcamaları, çarşamba ADP istihdam raporu, S&P Global ve ISM hizmet sektörü PMI, cuma Michigan tüketici güven endeksi verileri takip edilecek.
ABD'de kamu kurumu verilerinin açıklanmayacağı öngörülüyor.
Avrupa'da gözler BoE'nin faiz kararındaAvrupa'da Avrupa Merkez Bankasının (ECB) para politikası kararları piyasaların yönü üzerinde etkili olmayı sürdürüyor. ECB, dün, 3 temel politika faizini beklentiler doğrultusunda sabit bıraktı.
ECB Başkanı Christine Lagarde, Avro Bölgesi ekonomisinde büyümeye yönelik aşağı yönlü risklerin hafiflediğini belirtti.
Analistler, ECB'nin faiz indirim döngüsünün sona ermiş olabileceğine dikkati çekerken gelecek hafta İngiltere Merkez Bankası'nın (BoE) faiz kararının Avrupa'da piyasaların odağında bulunacağını söyledi.
İngiltere'de enflasyonist baskılar devam ederken, BoE'nin gelecek hafta politika faizini sabit bırakması bekleniyor.
Makroekonomik veri tarafında ise Avro Bölgesi'nde eylülde yüzde 2,2 olan yıllık enflasyon, ekimde yüzde 2,1'e indi. Enflasyon, ekimde aylık bazda ise yüzde 0,2 oldu.
Bu gelişmelerle geçen hafta İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,74, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 1,62 değer kazanırken, Almanya'da DAX endeksi yüzde 1,16 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,27 değer kaybetti.
Gelecek hafta Avro Bölgesinde imalat sanayi PMI, salı günü ECB Başkanı Christine Lagarde'ın konuşması, çarşamba günü Avro Bölgesinde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve hizmet sektörü PMI, perşembe günü BoE'nin faiz kararı takip edilecek.
Asya borsaları Hong Kong hariç yükseldiAsya borsalarında geçen hafta Hong Kong hariç alış ağırlıklı bir seyir izlendi. ABD ve Çin devlet başkanlarının toplantısının ardından gelen ılımlı mesajlar ve iyimserliklerin etkisiyle bölgede risk iştahı yüksek seyretti.
Öte yandan, geçen hafta Japonya Merkez Bankası (BoJ) politika faizini beklentiler doğrultusunda yüzde 0,5 seviyesinde sabit tuttu. Ekonominin tahminlerine uygun şekilde şekillenmesi halinde borçlanma maliyetlerini artırmaya devam edeceği taahhüdünü yineleyen BoJ, tahminlerini değiştirmeyerek çekirdek TÜFE'nin 2025 mali yılında yüzde 2,7, 2026 mali yılında yüzde 1,8 olmasını bekliyor.
Makroekonomik veri tarafında Çin Ulusal İstatistik Bürosu (UİB) verilerine göre, imalat sanayi PMI, Ekim 2025'te bir önceki aya göre 0,8 puan azalarak 49'a düştü. İmalat sanayisindeki ekonomik aktiviteyi ölçen endeks, 7 aydır daralma bölgesinde seyrediyor.
Japonya tarafındaki veri akışı da yakından takip edilirken, Tokyo Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ekimde yüzde 2,8 artışla beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Japonya'da eylül işsizlik yüzde 2,6 oranında gerçekleşirken, söz konusu veri öngörülerin üzerinde seyretti. Sanayi üretimi ise eylülde aylık bazda yüzde 2,2 ve yıllık bazda 3,4 ile tahminlerin üzerinde geldi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,97 gerilerken, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 6,31, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,11 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 4,20 yükseldi.
Gelecek hafta pazartesi Çin'de imalat sanayi PMI, çarşamba BoJ toplantı tutanakları, Çin'de hizmet sektörü PMI, cuma Çin'de dış ticaret dengesi takip edilecek.
Yurt içinde gözler enflasyon verisine çevrildiYurt içinde geçen hafta alış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 0,27 artışla 10.971,52 puandan kapandı.
Dolar/TL, haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,3 üzerinde 42,0600'dan kapattı.
Gelecek hafta pazartesi enflasyon, salı mevsim etkilerinden arındırılmış enflasyon, cuma Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) düzenleyeceği yılın 4. Enflasyon Raporu bilgilendirme toplantısı takip edilecek.
AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, ekimde Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) aylık bazda yüzde 2,69 artacağını tahmin ediyor.
Ekonomistlerin ekim ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına göre (yüzde 2,69) bir önceki ay yüzde 33,29 olan yıllık enflasyonun ekimde yüzde 33,05'e ineceği öngörülüyor.
Öte yandan, ekonomistlerin 2025 sonu enflasyon beklentisi ekim ayı itibarıyla yüzde 31,93 oldu
Bu arada TCMB yılın 3. enflasyon raporu toplantısında 2025 yıl sonunda enflasyonun yüzde 25 ile yüzde 29 aralığında olacağı, 2026 sonu için ise enflasyonun yüzde 13 ile yüzde 19 aralığına gerileyeceği öngörüsünde bulunmuştu.
Muhabir: Ali Canberk Özbuğutu,Burhan Sansarlıoğlu
