SAMSUN (AA) - Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Samsun Büyükşehir Belediyesi Çok Amaçlı Salon Şehit Ömer Halisdemir Konferans Salonu'nda Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ile düzenlediği basın toplantısında, temmuz ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı.
Küresel ekonomide belirsizliklerin, kırılganlıkların, ticaret savaşlarının, gümrük vergisi artırımlarının, korumacılık rüzgarlarının bütün şiddetiyle devam ettiğini belirten Bolat, temmuz ayında birçok alanda rekorlar kırıldığını söyledi.
Bolat, temmuz ayının rekorlar ayı ve efsane ay olarak tarihe geçtiğini ifade ederek, şunları kaydetti:
"Tarihimizin en yüksek aylık mal ihracat rekorunu temmuzda kırdık. Dolayısıyla tarihimizin en yüksek temmuz ayı ihracat rekorunu kırdık ve temmuz itibarıyla son bir yıllık toplamda tarihimizin en yüksek mal ihracat rakamına ulaştık. Bu da bir rekor oldu. Yine sevindirici bir gelişme, aylık ithalat artış hızında bir yavaşlama başarıldı ve temmuzda aylık dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre ve haziran ayına kıyasla oldukça azaldı. Son olarak, ihracatın ithalatı karşılama oranı da yükseldi. İşte böyle altı tane önemli başarının sağlandığı aya 'efsane ay' denir. Tüm zamanların en yüksek aylık ihracatı 25 milyar dolar. Bir yıl önce temmuzda bu rakam 22,5 milyar dolardı. Yani üzerine tam 2,5 milyar dolar ilave ihracat eklenmiş oldu ve bu yüzde 11'lik bir artışa tekabül ediyor. Bu 2,5 milyar dolarlık artış son bir yıllık ihracat toplamamıza da ilave 2,5 milyar dolar kazandırmış oldu."
Haziran ayına kıyasla temmuzda ihracatta 4,5 milyar dolarlık ilave sağlanmış olduğunu belirten Bolat, bundan sonraki hedefin 26 milyar doları yakalamak olduğunu bildirdi.
"Sarf ettiğimiz olağanüstü çabalar ekonomimizdeki dengelenme ve istikrar sürecini güçlendirmekte"
Ömer Bolat, temmuzda ithalatın artış hızının yavaşladığını ve dış ticaret açığının da azalmaya başladığını söyledi.
İhracatta en yüksek artış oranının yüzde 11 ile temmuz ayında olduğunu aktaran Bolat, geçen yılın aynı döneminden bu yana en yüksek aylık artışın bu ayda yakaladığı bilgisini paylaştı.
Bolat, "Parite etkisi, takvim etkisi noktasında baktığımızda bir miktar olumlu etkisi olmakla beraber esas etki ihracatımızın bu sene gerçekten özellikle mart ayından itibaren yükselişe geçmesi ve sanayi üretimimizin de katkı yapması olmuştur. Bu noktada parite kaynaklı olarak 831 milyon dolar artış sağladık. Ama benzer bir şekilde ithalatımızda da parite etkisi 700 milyon dolar artış vardı. Dolayısıyla toplamda sadece 130 milyon dolar olumlu etkisi oldu. Böylece 2024 Temmuz sonrası en yüksek aylık artış oranını yakaladığımız bu temmuzda yüzde 11 ile ihracatımız için artış ivmesinin devam ettiğini göstermektedir." diye konuştu.
Ocak-temmuz ihracatına bakıldığında yüzde 5,2'lik artışla 7 ayda 156,4 milyar dolara ulaşıldığını dile getiren Bolat, geçen yıl bu rakamın 148,7 milyar dolar olduğunu ve 7 ayda 7,7 milyar dolar artış sağlandığını aktardı.
Bolat, bunun aylık ortalamasının 1,1 milyar dolar olduğunu ve kalan 5 ayda da bu tempo devam ettirildiğinde en az yüzde 5 artışla yılı kapatmış olacaklarını söyledi.
Bir yıllık verilere bakıldığında 270 milyar dolara yaklaştıklarını belirten Bolat, "Bir ayda 2,5 milyar dolar ilave ihracat eklemesiyle yıllık artışımız son bir yılda yüzde 3,1'e yükselmiş oldu ve böylece yıllıklandırılmışta 8 milyar dolar ilave var. 12 ayı tamamladığımızda, 2025'te, yüzde 5'in altına düşmeden en az 10-12 milyar dolar ilave mal ihracat artışı sağlamış olacağız." dedi.
Bolat, işsizlik oranının son 26 aydır yüzde 8,6 ile tek haneli rakamda olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:
"Yılın ilk çeyreğinde sanayi üretimi artış hızı yüzde 0,7 iken ikinci çeyrek ortalaması yüzde 4,1 oldu. IMF de büyüme oranlaması noktasında 0,3 artışla Türkiye'nin yıl sonu büyüme tahminini yüzde 3'e çıkardı. Onu da aşmak nasip olacak. Yine sevindirici olan orta, yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracatında bir puanlık daha bir artışla toplam ihracatın yüzde 42,5'ine yükseldi. Kararlılıkla sürdürülen istikrar programı sayesinde, dünya ve bölgemizdeki sıcak savaşlara, ekonomideki belirsizliklere ve acımasız korumacılık ve ticaret savaşlarına rağmen Türkiye'mizin dış ticaret ve cari işlemlerindeki iyileşme, enflasyondaki 44 puanlık düşüş haziran sonu itibarıyla yüzde 35'e geriledi Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE). Milli gelirimizdeki artış, 1,4 trilyon dolar sınırına yaklaştık. Faiz oranlarında başlayan azalış, gerilemeler, kredi notlarımızda artış trendi, risk primindeki gerileme, finansal istikrarı sağlama yönündeki adımlarımız, döviz rezervlerinde hem brütte hem net rezervlerdeki artışlar ve toplumsal refahın adil dağılımı için sarf ettiğimiz olağanüstü çabalar ekonomimizdeki dengelenme ve istikrar sürecini güçlendirmektedir."
"Son 9 ayın en yüksek ihracatın ithalatı karşılama oranını elde ettik"Ticaret Bakanı Bolat, ithalatın temmuzda yüzde 5,4 artışla 31,4 milyar dolar olarak gerçekleştiğini bildirerek, ithalat cephesinde stabil, makul bir düzeyde gidildiğini söyledi.
Bolat, "Dış ticaret açığımıza baktığımızda 6,4 milyar dolar temmuz ayındaki açığımız. Yüzde 12 azalış var. 2024 Temmuz'da bu rakam 7,3 milyar dolardı. Son 9 ayın en düşük dış ticaret açığı elde edildi. Bu iyi bir trend, sorumlu bir gidişattır. İhracatın ithalatı karşılama oranı da oldukça sevindirici, yüzde 80'e dayandı, yüzde 79,53. Burada da geçen yılın temmuzuna göre 4 puanlık net artışımız var. Son 9 ayın en yüksek ihracatın ithalatı karşılama oranını elde ettik." ifadelerini kullandı.
Son 26 ayın 15'inde dış ticaret açığını azalttıklarını anlatan Bolat, 7 ayda yaklaşık 56 milyar dolar bir açık seviyesi olduğunu ve özellikle temmuzdan itibaren bir yavaşlama trendi olduğuna işaret etti.
Bolat, bundan sonraki aylarda da bunu devam ettirmeye gayret edeceklerini belirterek, "Dış ticaret açığımızı 90-95 milyar dolar arasında tutmaya gayret edeceğiz. İhracatın ithalatı karşılama oranı da ilk 7 ay itibarıyla yüzde 74'e yakın bir rakamda devam etmekte. Yıllıklandırılmışı da hemen söyleyelim, ihracatta 8 milyar dolar artış var. Yüzde 3,1'lik yıllık artışımız, ithalatımız zaten yüzde 4,1 yıllık artışımız, orada da 14 milyar dolar. Bu şu anlama geliyor; dış ticaret açığımız 6 milyar dolar ilave olmuş. 82,2 idik şimdi 88 milyar dolar civarında bir dış ticaret açığımız var. Böylece makul seviyelerde devam ediyoruz. Sevindirici olan şu; bu yılın 7 ayın 6'sında ihracatımızı artırmayı başardık." diye konuştu.
Bolat, hizmetler ihracatına değinerek, 2023'te 106 milyar dolar, 2024'te 115 milyar dolar olan hizmetler ihracatında hedefin 121 milyar dolar olduğunu bildirdi.
Hizmetler ihracatında ocak-mayıs döneminde 40 milyar doların geçildiğini aktaran Bolat, Ticaret Bakanlığının tahminlerine göre, temmuz ayı itibarıyla 118 milyar dolarlık hizmetler ihracatına yıllıklandırılmış olarak ulaşılacağını ve bunun da yüzde 6,3'lük artışa tekabül ettiğini bildirdi.
Bolat, "Nisan başında başlayan ticaret savaşları, gümrük vergisi savaşları, Hindistan-Pakistan savaşı, İsrail'in İran'a saldırıları, bütün bunlar dünya ticaretinde, ekonomik büyümesinde, emtia, enerji, altın fiyatlarında anormal yukarı çıkışlar ve sarsıntılar sağlıyor. Hizmetler ticaretine de mal ticaretine de olumsuz etki ediyor. İsrail-İran savaşında bölge uçuşlara kapatıldı, turistler gelemedi. Lojistik hizmetleri, taşımacılıklar aksadı. Yani bunlar kırılgan sektörler ve kuzeyimizde, güneyimizde, doğumuzda sıcak savaşların olduğu bir ortamda Türkiye'miz Cumhurbaşkanı'mızın başkanlığında gerçekten ekonomide, dış politikada, askeri alanda, savunmada, ulaştırmada, enerjide her alanda bir istikrar abidesi olarak büyümesini, güçlü yükselişini devam ettirmektedir." açıklamasında bulundu.
"Cari işlemler açığımızı mantıklı seviyelerde, dengede tutacağız"Bolat, cari işlemler dengesine bakıldığında 2023'ü depremlerin etkisiyle 40 milyar dolar açıkla kapamak zorunda kaldıklarını belirterek, 2024'te 10 milyar dolara düşürdüklerini aktardı.
Cari işlemler açığının milli gelire oranı 2023'te yüzde 3,5'ken, 2024 sonu yüzde 0,8'e düşürdüklerini dile getiren Bolat, "Şu an itibarıyla Merkez Bankamız ocak-mayıs verilerini açıklamıştı. Açığımız 16 milyar dolar seviyesinde ilk 5 ay itibarıyla ve milli gelire oranı da yüzde 0,9 nispetinde. Haziranda tabii de İran-İsrail Savaşı oldu ama temmuz, ağustos, eylül ve ekimde turizmde güçlü bir yükseliş olacak, temmuz ayı geçti. Cari işlemler açığımızı mantıklı seviyelerde, dengede tutacağız. 20 milyar dolar altı gibi bir rakamda ve yüzde biri geçirmemeye gayret edeceğiz." diye konuştu.
Bolat, hizmetler dengesinin geçen yıl net 62 milyar düzeyinde olduğunu vurgulayarak, bunun dış ticaret açığını hızla kapatarak cari işlemlerin makul seviyelerde olmasını sağladığını anlattı.
Cari işlemlerin dengede ve makul seviyelerde olduğu zaman döviz borçlanma ihtiyacının kalmadığını belirten Bolat, "Böylece döviz piyasalarındaki istikrar, para piyasalarındaki istikrarı sağlıyor ve ticaretin, üretimin önünü açıyor ve katkı sağlıyor. Döviz piyasalarında oynaklıklar olduğunda, yarın ne olacağını bilmediğimizde ne oluyor? Herkes duruyor, yarın ne olacak bir bakalım. Döviz artacaksa bugün malını satmayayım diyor. Fiyat vermiyor tüccarlar, satıcılar. Böyle durumlar olabiliyor. O nedenle istikrar iyidir bu anlamda." değerlendirmesinde bulundu.
"İhracatçılara desteklerimize devam edeceğiz"Ömer Bolat, ihracat ve ithalat yapılan bölgelere ve ihracat ile ithalatın en fazla olduğu sektörlere ve ülkelere değinerek, rakamlar hakkında bilgi verdi.
Küresel ekonomideki belirsizliklerin altını çizen Bolat, yılın ikinci yarısında dünya ekonomisindeki belirsizliklerde azalma gerçekleştikçe yılın ilk yarısında görülen ithalat artışının azalacağını dile getirdi.
Bolat, Türk Eximbank'ın kaynaklarıyla ihracatçıları desteklediklerini kaydederek, "EximBank ihracat reeskont kredi maliyetleri yüzde 27'ye düştü. İGE bu yıl 160 milyara çıkaracak verdiği kefaret rakamını. Türk Ticaret Bankası'nı devreye soktuk geçen eylül başında. O da 75 milyarlık bir reeskont kredisi vermiş olacak. Yine dün çıkan bir haberle ihracatçılarımıza verdiğimiz ihracat bedelini Merkez Bankası'na dönüştürmede yüzde 2'lik prim yüzde 3'e çıkmıştı. Mayıs, haziran, temmuz itibarıyla bu 31 Ekim'e kadar uzatıldı." diye konuştu.
Bakanlık olarak 25,5 milyar lira mal ihracatı, 7,5 milyar lira hizmetler ihracatı için toplam 33 milyarlık destekle ihracatçıların yanında olduklarını kaydeden Bolat, KOSGEB üzerinden de emek yoğun sektörlerde korunan istihdam başına 2 bin 500 lira desteklerine de devam edeceklerini bildirdi.
Bolat, ticaret diplomasisinde çok taraflı ikili, bölgesel ve küresel anlaşmalarla çalışmalara devam ettiklerini belirtti.
Avrupa Birliği Komisyonu ile olumlu ve yapıcı bir zeminde ilerlediklerini anlatan Bolat, aradaki sorunlardan, ticari engellerden 14'ünü ortadan kaldırdıklarını ve geriye 9-10 tane kaldığını söyledi.
Bolat, Gümrük Birliği'ni modernize etmek istediklerinin altını çizerek, yapılan görüşmelerin olumlu bir geri dönüşü olarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için vize almış, düzenli olarak gitmiş, dönmüş kişilerin yeni vize alımlarında sürekli artan sürelerde vize verilmesi uygulamasını bir talimat olarak gönderdiğini sözlerine ekledi.
Ticaret Bakanlığı temmuz ayı veri bültenini yayımladıTicaret Bakanlığının temmuz ayına ilişkin geçici dış ticaret istatistiklerinden oluşan veri bülteni yayımlandı.
GTS esas alınarak hazırlanan verilere göre, ihracat temmuzda 2024'ün aynı ayına kıyasla yüzde 11 artışla 24 milyar 952 milyon dolar, ithalat yüzde 5,4 artarak 31 milyar 376 milyon dolar oldu.
Aynı dönemde dış ticaret hacmi yüzde 7,8 artarak 56 milyar 327 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret açığı, bu dönemde yüzde 12,1 azalışla 6 milyar 424 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.
İhracatın ithalatı karşılama oranı, geçen ay yıllık bazda 4,1 puan artarak yüzde 79,5'e yükseldi. Enerji verileri hariç tutulduğunda söz konusu oran 3,2 puan artışla yüzde 89,9 olurken enerji ve altın verileri hariç tutulduğunda 4,2 puan yükselerek yüzde 91,5'e çıktı.
Ürün, ülke ve ülke gruplarına göre ihracatGeçen ay en çok ihracat yüzde 9,3 artışla ve 12 milyar 811 milyon dolarla "ham madde (ara mallar)" grubunda gerçekleşti. Bu grubu yüzde 1,2 artış ve 7 milyar 941 milyon dolarla "tüketim malları", yüzde 40,7 artış ve 3 milyar 699 milyon dolarla "yatırım (sermaye) malları" takip etti.
Söz konusu ayda sektörlere göre ihracatın payı, imalat sanayisinde yüzde 95,5 (23 milyar 827 milyon dolar), tarım, ormancılık ve balıkçılıkta yüzde 2,2 (558 milyon dolar), madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 1,6 (403 milyon dolar) oldu.
Temmuzda en fazla ihracat yapılan ülke 1 milyar 968 milyon dolarla Almanya olarak öne çıktı. Bu ülkenin ardından 1 milyar 663 milyon dolarla İngiltere ve 1 milyar 569 milyon dolarla ABD geldi.
İhracatta en çok paya sahip ilk 10 ülkenin toplam ihracat içindeki payı yüzde 48,5 olarak hesaplandı.
Temmuzda en fazla ihracat yapılan ülke grupları, 10 milyar 128 milyon dolarla Avrupa Birliği (AB), 4 milyar 324 milyon dolarla Yakın ve Orta Doğu ülkeleri, 3 milyar 910 milyon dolarla diğer Avrupa ülkeleri olarak kayıtlara geçti.
İthalat verileriTemmuzda en çok ithalat yüzde 0,1 artış ve 20 milyar 472 milyon dolarla "ham madde (ara mallar)" grubunda gerçekleştirildi. Bu grubu yüzde 13,8 artış ve 5 milyar 376 milyon dolarla "yatırım (sermaye) malları", yüzde 17,2 artış ve 5 milyar 345 milyon dolarla "tüketim malları" izledi.
Sektörlere göre ithalat payları yüzde 83,6 ile imalat sanayisinde (26 milyar 223 milyon dolar), yüzde 10,9 ile madencilik ve taş ocakçılığında (3 milyar 426 milyon dolar), yüzde 3,2 ile tarım, ormancılık ve balıkçılıkta (1 milyar 7 milyon dolar) hesaplandı.
Temmuzda en fazla ithalat yapılan ülkeler, 4 milyar 637 milyon dolarla Çin, 3 milyar 566 milyon dolarla Rusya ve 2 milyar 994 milyon dolarla Almanya oldu.
İthalatta en çok paya sahip ilk 10 ülkenin toplam ithalat içindeki payı yüzde 60,4 olarak kaydedildi.
Söz konusu ayda en fazla ithalat yapılan ülke grupları, 10 milyar 875 milyon dolarla AB, 8 milyar 822 milyon dolarla Asya ülkeleri ve 5 milyar 332 milyon dolarla diğer Avrupa ülkeleri olarak sıralandı.
Ocak-temmuz döneminde dış ticaret açığı yüzde 12,2 arttıGTS kapsamında ocak-temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre ihracat, yüzde 5,2 artarak 156 milyar 360 milyon dolar, ithalat yüzde 6,9 yükselerek 212 milyar 221 milyon dolar, dış ticaret hacmi de yüzde 6,2 artışla 368 milyar 581 milyon dolar olarak kaydedildi.
Söz konusu dönemde, dış ticaret açığı yüzde 12,2 yükselişle 55 milyar 860 milyon dolara çıktı. İhracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 73,7 olarak hesaplandı.
Muhabir: Emirhan Yılmaz
