MOSKOVA (AA) - Rusya'daki uzmanlar, Putin ve Trump'ın 15 Ağustos'ta ABD'nin Alaska eyaletindeki Anchorage kentinde yapacağı zirveyle ilgili beklentilerini AA muhabirine anlattı.
- Trump, Putin'le görüşmesi öncesinde Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle çevrim içi toplantıda buluşacak
- Trump, göreve geldikten sonra Rusya'ya karşı 'diplomasi ve öfke' arasında gidip geldi
- Beyaz Saray, Alaska'daki Trump-Putin zirvesinden ümitli
Rusya'daki Çağdaş Devlet Kalkınma Enstitüsü Müdürü Dmitriy Solonnikov, iki liderin görüşmede Ukrayna krizinin çözüm yolları üzerinde mutabık kalabileceği öngörüsünde bulunarak şöyle konuştu:
'Krizin çözümüne ilişkin senaryo veya yol haritası ortaya çıkabilir ancak ateşkes anlaşması sağlanmaz. Çünkü böyle bir anlaşma ancak Rusya ve Ukrayna tarafından imzalanabilir. ABD bunu Ukrayna yerine imzalayamaz. Rusya, en iyi ihtimalle iyi niyet göstergesi olarak çatışmaları durdurmayı taahhüt edebilir. Ancak bu, Ukrayna'yı çatışmaları durdurmaya hiçbir şekilde mecbur etmez. Her şeyden önce Rus tarafı çözüme yönelik yaklaşımını doğrudan dile getirecek ve bu, çok önemli.'
Solonnikov, Putin'in Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile bir araya gelme ihtimaline ilişkin ise 'Rusya, Zelenskiy ile herhangi bir anlaşma imzalamaz. Çünkü Rusya'ya göre Zelenskiy gayrimeşru bir başkan. Bu nedenle Putin'in Zelenskiy ile görüşmesine ihtiyaç yok.' ifadelerini kullandı.
Putin-Trump zirvesinin ikili ilişkilere yönelik etkisini değerlendiren Solonnikov, iki liderin 2018'de Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de bir araya geldiğini anımsatarak 'O zaman da ekonomik ilişkilerin iyileştirileceği söyleniyordu ancak bu olmadı. Dolayısıyla Alaska'daki zirvenin ardından ikili ilişkilerin iyileşmesi ihtimali var ancak bu kesin değil.' dedi.
Solonnikov, Alaska'daki zirvenin ilk olmayacağı, Trump'ın, Rusya'ya iade-i ziyaret yapacağı ve Putin ile Rusya'nın doğusunda bir araya gelebileceği öngörüsünde bulundu.
Alaska'nın Putin-Trump görüşmesi için uygun olduğuna işaret eden Solonnikov, şunları kaydetti:
'Alaska, Rusya'ya en yakın Amerikan eyaleti. Ayrıca Alaska, güvenli. Rusya Devlet Başkanı'nın üçüncü bir ülke veya tehlikeli bir bölge üzerinden uçmaması önemli. En önemlisi de yapılacak görüşmenin gizliliği söz konusu. Görüşmelerin üçüncü bir ülkede yapılması, içeriğinin sızması ihtimalini artırıyor. Bunu ne Putin ne de Trump istiyor. Son olarak da bu zirvenin ardından Trump'ın Rusya'ya iadeiziyaret yapması bekleniyor.'
'Ukrayna krizinin çözümüyle ilgili teknik konular ciddi çalışmaları gerektiriyor'Rusya'daki Uluslararası Valday Tartışma Kulübü uzmanı Andrey Kortunov da Ukrayna krizinin çözümüyle ilgili teknik konuların çok katmanlı olduğunu ve çeşitli düzeylerde ciddi çalışmaları gerektirdiğini belirterek 'Bu nedenle, Alaska'daki zirvede, yalnızca meselenin çözümüyle ilgili temel konular, gelecekteki barışın parametreleri istişare edilebilir. Bunların ortak bir belge için temel olması ihtimali düşük. Ancak bunlar, ileride çeşitli düzeylerde ve içerikteki çalışmalar için temel olabilir.' diye konuştu.
Rusya ile ABD'nin, ikili ilişkilerin iyileştirilmesine yönelik bir birinden farklı yaklaşım sergilediğine işaret eden Kortunov, şöyle konuştu:
'Rusya'nın yaklaşımı sistematik. Rusya, ABD ile ilişkilerinin karmaşık ve çok düzeyli olduğu gerçeğinden hareket ediyor. Bu nedenle ilerlemenin kaydedilmesi için ilişkilerinin tüm boyutları üzerinde aynı anda çalışmak lazım. Diplomatik diyaloğun yeniden tesis edilmesi, ortak ekonomik projelerinin teşvik edilmesi, stratejik istikrarla ilgili istişarelerin yeniden başlatılması lazım. Tüm bu konular birlikte ele alınması lazım. Böylece zirvedeki küçük bir ilerleme bile ikili ilişkiler için itici güç olabilir.'
Kortunov, Trump yönetiminin anlaşmalara önem verdiğini dile getirerek 'Amerikan tarafı, birbiriyle bağlantılı olmayan anlaşmalar sağlama niyetinde. Trump yönetimine göre, Ukrayna ile ilgili anlaşma sağlanırsa başka anlaşmalara geçilebilir. Dolayısıyla Ukrayna konusunda ilerleme kaydedilemezse, Rusya'ya yönelik yeni yaptırımlar uygulanabilir.' ifadelerini kullandı.
Zirvenin Alaska'da gerçekleşmesinin hem ABD hem de Rusya'nın lehine olduğunu belirten Kortunov, 'Trump, arabulucular olmadan kendi topraklarında Putin ile görüşebildiğine dair sinyal vermek istiyor. Putin ise uzun zamandır Batılı ülkeleri ziyaret etmiyor. Dolayısıyla Amerikan topaklarındaki zirve, Rusya'nın izole edilmediğini gösterecek.' dedi.
Her iki tarafın da Arktika konusuna ilgi gösterdiğine dikkati çeken Kortunov, bu açıdan da Alaska'nın zirve için anlamlı olduğunun altını çizdi.
'Ateşkes parametreleri üzerinde uzlaşıya varılabilir'Rusya'daki Siyasal Araştırmalar Enstitüsü Müdür Yardımcısı Darya Grevtsova ise Putin-Trump zirvesinin önemine işaret ederek 'Zirvede, öncesinde sağlanan uzlaşılar kayda geçirilecek. Putin ile Trump'ın yapıcı şekilde çalıştıklarını göstermeleri önemli. Tarihi görüşmeden sonuç çıkmalıdır.' diye konuştu.
Ukrayna krizinin çözümünün bu görüşmede masaya yatırılacağını söyleyen Grevtsova, 'Ateşkes parametreleri üzerinde uzlaşıya varılabilir. İlk önce şehirlere yönelik saldırılarla ilgili havada ateşkes sağlanabilir. Bir süre sonra Donbas'taki temas hattında çatışmalar durdurulabilir. Bundan sonra ancak toprak sorunu çözülebilir.' ifadelerini kullandı.
Avrupa'nın Ukrayna'ya asker konuşlandırmayacağını garanti etmesi, Ukrayna'ya silah sevkiyatının durdurulması ve Ukrayna'da seferberliğin kaldırılması önemini vurgulayan Grevtsova, bu hususların, ateşkes için şart olabileceği öngörüsünde bulundu.
Grevtsova, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile Avrupa liderlerinin savaşı sürdürme niyetinde olduklarını ileri sürerek 'Dolayısıyla Kiev ve Avrupa, Putin ile Trump'ın Putin ile sağlayacağı anlaşmaları reddedebilir ve kendilerinin de yer alacağı müzakereleri talep edebilir. Böylece tüm girişimler ertelenebilir.' dedi.
Rusya ile ABD'nin Ukrayna krizinin çözümüne yönelik yaklaşımların bir birinden farklı olduğunu dile getiren Grevtsova, şunları kaydetti:
'Rusya için sadece topraklar değil, Ukrayna'nın Nazilerden arındırılması, Ukrayna'da Rus dili ve kilise ile ilgili sorunların çözülmesi önemli. Bunlar, Rusya'nın Ukrayna'da yürüttüğü özel askeri operasyonun hedefleridir. ABD ise çeşitli bölgesel meseleleri çözebilen bir süper güç olduğunu göstermek istiyor. Bu nedenle Trump bu savaşı durdurmak istiyor. Onun için bu faydalı olacak. O, buna yönelik çalışıyor.'
Trump'ın Rusya'ya yönelik uygulanan yaptırımları kaldırmak istediğini ancak bunun için bir gerekçe olması gerektiğini ifade eden Grevtsova, yaptırımların, ABD'nin ekonomik gelişimini frenlediğini savunarak 'Trump, ülkesi için ekonomik açıdan faydalı olan şeyleri yapacak. Trump'ın Rusya ile çeşitli alanlarda işbirliği yapması ise ABD için faydalı olacak.' diye konuştu.
Muhabir: Dmitri Chirciu
