LONDRA (AA) - Bilim insanlarının oluşturduğu World Weather Attribution (WWA), iklim değişikliğinin Melissa Kasırgası'na etkilerine yönelik bir ilişkilendirme analizi yayımladı.
Çalışmayı, İngiltere, Küba, Jamaika, İrlanda, Hollanda ve ABD'li üniversite ve meteoroloji kuruluşlarından WWA bünyesindeki 20 bilim insanı gerçekleştirdi.
Analize göre, insan faaliyetlerinin şiddetlendirdiği iklim değişikliği Melissa Kasırgası'nın rüzgar hızını ve yağış miktarını artırdı.
Kasırga, 2,6 milyon Jamaikalı ve 3,8 milyon Kübalının yaşadığı bir bölgeden geçerek, buradaki nüfusu çok güçlü ve yıkıcı rüzgara maruz bıraktı.
İklim değişikliği, maksimum rüzgar hızını yüzde 7, aşırı yağışı ise yüzde 16 artırdı.
Tarihsel gözlemler, Jamaika ve Doğu Küba'daki 5 günlük maksimum yağış miktarının sanayi öncesi döneme göre yüzde 20 ile yüzde 50 daha yüksek olduğunu gösterdi.
Fırtına sadece 1 gün içinde rüzgar hızını saatte 110 kilometreden 225 kilometreye çıkardı. 'Hızlı yoğunlaşma' olarak adlandırılan bu süreç, iklim değişikliği nedeniyle daha sık yaşanıyor.
Bu tür güçlü fırtınalara yol açan atmosferik ve okyanus koşulları, iklim değişikliği nedeniyle yaklaşık 6 kat daha olası hale geldi.
Düzenli olarak güncellenen hava tahminlerine ve halkın hazırlıklı olmasına rağmen Melissa Kasırgası, Karayipler genelinde milyarlarca dolarlık hasara yol açarak birçok ülkenin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'sının önemli bir bölümünü etkiledi.
'Toparlanmak yıllar alacak'
Bilim insanları, fosil yakıtlardan kaynaklanan emisyonların sürmesi halinde birçok ülkenin 'uyum sınırlarını' aşacağı uyarısında bulunuyor.
Londra Imperial College Çevre Politikaları Merkezi İklim Bilimi Profesörü Friederike Otto, analize ilişkin değerlendirmesinde, 'Melissa Kasırgası ve son dönemdeki diğer büyük fırtınalar o kadar şiddetleniyor ki yakında milyonlarca insanı uyum sınırlarının ötesine itecek. Kömür, petrol ve gaz yakmayı bırakmadıkça, giderek daha fazla ülkenin bu sınırları aştığını göreceğiz.' ifadelerini kullandı.
Jamaika'daki West Indies Üniversitesi Kıdemli Öğretim Üyesi Jayaka Campbell da Melissa Kasırgası'nın birkaç saat içinde hayatları, geçim kaynakları ve altyapıyı yok ettiğini dile getirerek, 'Bu şiddetli fırtınayı yaratan koşullar yıllardır birikiyordu. Isınan dünyamızın yeni gerçekliğine tanıklık ediyoruz. Bilim elimizde, riskleri ve çözümleri biliyoruz. Önüne geçtiğimiz her bir sıcaklık derecesi ve dayanıklı altyapıya yapılan yatırım milyonlarca insan için hayatta kalmakla felaket arasındaki fark demek. Melissa Kasırgası'nı sadece hatırlayıp unuttuğumuz bir trajedi değil, bir dönüm noktası haline getirelim.' çağrısında bulundu.
Küba Atmosfer Fiziği Merkezi araştırmacısı Arnoldo Bezanilla ise Küba'nın fosil yakıtların yakılması sonucu giderek güçlenen kasırgalarla karşı karşıya olduğuna işaret ederek, 'İnsan faaliyetleri kaynaklı iklim değişikliğinin tehlikeli gerçekliğini yansıtan Melissa Kasırgası'nın yıkımından tamamen toparlanmak yıllar alacak.' değerlendirmesini yaptı.
Bu ay Brezilya'nın Belem şehrinde düzenlenecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçevesi Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı'ndaki (COP30) müzakereler yaklaşırken Melissa Kasırgası'nın 'neyin tehlikeli olduğunun hatırlatıcısı' haline geldiğini kaydeden Bezanilla, ülkelerin harekete geçmesi için kritik bir dönemde olduğunu sözlerine ekledi.
Melissa Kasırgası'nda 49 kişi hayatını kaybettiŞiddetinin en tehlikeli seviye '5. kategori'ye yükseldiği belirtilen Melissa Kasırgası, Haiti, Jamaika ve Küba'da etkili olmuştu.
Şiddetli yağış, fırtına ve sellere yol açan kasırga nedeniyle Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz Canel, ülkede 735 binden fazla kişinin tahliye edildiğini bildirmişti.
Küba'daki can kaybı konusunda bilgi paylaşılmazken Karayipler bölgesinde kasırga sebebiyle hayatını kaybedenlerin sayısı 49 olarak açıklanmıştı.
Muhabir: Nuran Erkul Kaya