Fransız şirketi Lafarge'ın 'terör örgütünü finanse etmekten' yargılanacağı dava yarın başlıyor

PARİS (AA) - Lafarge'ın Suriye'deki faaliyetleri kapsamında 'terör örgütünü finanse etmekten' yargılanacağı dava, yarın Paris Ceza Mahkemesinde görülmeye başlanacak.

Duruşma, 16 Aralık'a kadar devam edecek ve 8 kişi ile Lafarge firması 'tüzel kişi' sıfatıyla yargılanacak.

Sherpa üyesi Anna Kiefer ve Berlin merkezli Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi (ECCHR) bünyesinde Firmalar ve İnsan Hakları Birimi Eş Müdürü Cannelle Lavite, davanın önemine ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Kiefer, Sherpa'nın ekonomik aktörlerin cezasız kalmaması için mücadele ettiğini ve insan haklarını savunduğunu söyledi.

Fransız Le Monde gazetesinin 2016'da Lafarge'ın DEAŞ dahil terör örgütlerinin finansmanını ortaya çıkardığını anımsatan Kiefer, Sherpa'nın bu haberin ardından araştırma yaparak şikayet dilekçesi yazdığını ve bunu ECCHR Derneğinin ve firmanın eski 11 Suriyeli çalışanının desteğiyle Kasım 2016'da Fransa'da savcılığa sunduğunu dil getirdi.

Kiefer, bu süreçten itibaren soruşturma aşamasını takip ettiklerini ve eski Suriyeli çalışanların hukuk mücadelesinde yanlarında olduğunu belirterek, 'Bu dosyada 8 kişi ve ayrıca Lafarge firması, tüzel kişi sıfatıyla yargılanıyor. Mahkemede yargılanacak 8 kişinin arasında 4 Fransız yönetici, 2 Suriyeli aracı ve biri Norveçli, biri Ürdünlü 2 güvenlik sorumlusu var.' bilgisini paylaştı.

Sorgu hakimlerinin, Lafarge dosyasını mahkemeye sevk etme kararında 2013'ten 2014'e yaşanan süreç ile DEAŞ'ın Lafarge'ın Suriye'deki fabrikasına saldırısına kadar olan döneme yoğunlaştığını anlatan Kiefer, hakimlerin 9 sanığı 3 silahlı örgüte 5 milyon avro ödeme yaptığı gerekçesiyle mahkemeye sevk ettiğini söyledi.

Kiefer, şöyle devam etti:

'Hakimler tarafından dikkate alınan bu 5 milyon avro içerisinde onlara göre 3 milyonu güvenlik için ödemeler şeklinde yapıldığı iddia ediliyor yani özellikle bu silahlı gruplarla iyi ilişkileri sürdürmek, çalışanların ve malların serbestçe dolaşabilmesini sağlamak için bu gruplara yapıldığı iddia edilen bağışlar.'

'Suriyeli müzakereciler, Lafarge'ın talebi üzerine silahlı gruplarla müzakere ediyordu'

Hakimlere göre Lafarge, yaklaşık 2 milyon avroyu da özellikle DEAŞ'a bağlı tedarikçilerden ham madde satın almak için kullandığına ve DEAŞ'ın bu satışlar üzerinden 'vergi' topladığına dikkati çeken Kiefer, 'Bu ödemelerin Lafarge tarafından aracılar vasıtasıyla yapıldığı iddia ediliyor, onlar mahkemeye sevk edildi. Bu Suriyeli müzakerecilerin, Lafarge'ın talebi üzerine silahlı gruplarla müzakere ettikleri öne sürülüyor.' dedi.

Kiefer, gerektiğinde bu müzakerecilere güvenlik sorumlularının da destek verebildiğini anlatarak, 'Sorgu hakimlerine göre Lafarge ile bu gruplar arasındaki anlaşmaların, Paris'te en üst düzeydeki yöneticilerin onayıyla gerçekleştiği iddia ediliyor. Bu nedenle, bu 8 kişi ve firma (mahkemeye) sevk edildi.' şeklinde konuştu.

'Bildiğimiz kadarıyla ilk defa bir firma, terör finansmanından ötürü yargılanacak. Bu, hem bu yönüyle hem de terör finansmanının yurt dışındaki yan kuruluş aracılığıyla yapıldığı iddiası açısından tarihi.' diyen Kiefer, çatışma bölgesinde terörizmin finansmanında ana şirketin sorumluluğunun kabul edilmesinin de tarihi bir adım olacağını kaydetti.

Lafarge hakkında 'insanlığa karşı suça iştirakten' yürütülen soruşturma sürüyor

Lavite, ECCHR'nin özellikle çok uluslu şirketlerle ilgili uluslararası suçların mağdurlarına destek sağladığını kaydederek, daha önce Almanya'da da devrik Beşşar Esed rejiminin bazı üyelerine karşı yapılan şikayetler hakkında çalıştığını söyledi.

Lafarge dosyası kapsamında sivil taraf olmaları ve firmayı şikayet eden Suriyeli çalışanlara yardımcı olmaları nedeniyle sürece aktif şekilde katıldıklarını belirten Lavite, 'Sherpa ve ECCHR'nin başta sunmuş olduğu şikayet, insanlığa karşı suça iştiraki ve ayrıca Lafarge'ın çalışanlarının haklarıyla bağlantılı suçları da hedefliyordu, özellikle de Suriye'de Lafarge'ın çalışanlarının kasten tehlikeye atılmasını içeriyordu.' dedi.

Lavite, sorgu hakimlerinin Lafarge hakkındaki soruşturmayı ikiye bölerek 'terör finansmanıyla' ilgili dosyanın mahkemeye sevke hazır olduğuna kanaat getirdiklerini anlatarak, firma hakkında 'insanlığa karşı suça iştirakten' yürütülen soruşturmanın sürdüğünü dile getirdi.

'İnsanlığa karşı suça iştirakten' yürütülen soruşturmanın da bir gün davaya dönüştürülmesini umduklarını vurgulayan Lavite, Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) kurucu metni Roma Statüsü'nde bahsi geçen insanlığa karşı suçların, tüm insanlığı hedef aldığını vurguladı.

Lavite, bu suçların, Fransız çimento devinin eski çalışanlarının çektiği acılarla ilgili tazminat yolunu açabileceğine işaret ederek, insanlığa karşı suçlara iştirakin, Lafarge'ın DEAŞ dahil farklı silahlı terör örgütlerine yaptığı ödemelerle bağlantılı olduğunu söyledi.

'Davada Lafarge'ın ana şirket olarak terör örgütlerini finanse etmekten mahkum edilebilmesi ele alınacak, terör örgütlerine ödemeler yurt dışındaki yan kuruluşu tarafından yapıldığı iddiasına rağmen.' diyen Lavite, sorgu hakimlerinin kararda ana şirketin yurt dışındaki yan kuruluşunu yüzde 99 oranında kontrol ettiği kanaatine vardıklarını belirtti.

AA, Lafarge'ın DEAŞ'ı finanse ettiğini kanıtlayan belgeleri yayımlamıştı

Anadolu Ajansı, 7 Eylül 2021'de Fransız şirketi Lafarge'ın, terör örgütü DEAŞ'ı Fransız istihbaratının bilgisi dahilinde finanse ettiğini kanıtlayan belgeleri yayımlamış, bu belgeler, dünya genelinde geniş yankı bulmuştu.

Belgelere göre Lafarge, terör örgütü DEAŞ ile ilişkisi konusunda Fransız istihbarat servislerini sürekli bilgilendirdi. Fransız istihbarat ve devlet kurumları, Lafarge'ı terörü finanse ederek insanlığa karşı suç işlediği konusunda uyarmadı ve bu durumu gizli tutanaklarda itiraf etti. DEAŞ, Lafarge'dan aldığı çimentoları sığınak ve tünel yapımında kullandı.

Şirket hakkında Haziran 2017'de açılan soruşturma kapsamında Lafarge'ın Yönetim Kurulu Başkanı Bruno Lafont'un da aralarında bulunduğu bazı üst düzey yöneticiler, 'teröre finansman sağlamakla' suçlanmıştı.

Haziran 2018'de şirkete yöneltilen 'insanlığa karşı suçlara ortak olmak' suçlaması, Kasım 2019'da düşürülmüştü.

Davaya müdahil sivil taraflar, yolsuzlukla mücadele sivil toplum kuruluşu Sherpa ile Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi, suçlamanın düşürülmesine itiraz ederek Yargıtaya başvurmuştu.

Fransa Yargıtayı, 7 Eylül 2021'de Lafarge'ın Suriye'de DEAŞ'lı teröristleri finanse etmesi nedeniyle 'insanlığa karşı suça ortak olmak' suçlamasının yöneltilebilmesinin önünü açan kararı almıştı.

Paris Temyiz Mahkemesi de 18 Mayıs 2022'de Suriye'de terör örgütü DEAŞ'a finansman sağladığı AA'nın ulaştığı belgelerle ispatlanan Fransız çimento şirketi Lafarge'a 'insanlığa karşı suça ortak olduğu' iddiasıyla soruşturma açılmasını onaylamıştı.

Ocak 2024'te Fransız Yargıtayı, çimento devi Lafarge'a yöneltilen 'insanlığa karşı suça ortaklık' suçlamalarının düşürülmesine ilişkin talebi reddederek soruşturmanın devamına karar vermişti.

Lafarge, terör örgütünü finanse etmekten yargılanacak

Sherpa ile ECCHR, Lafarge'ın Suriye'deki faaliyetleri kapsamında yürütülen soruşturmaya ilişkin 16 Ekim 2024'te ortak açıklama yapmıştı.

Açıklamaya göre soruşturmadan sorumlu 3 sorgu hakiminin, Lafarge grubunun ve şirketin 4 eski yöneticisinin, terör örgütünü finanse ettikleri ve terör örgütleri DEAŞ ile her türlü finansal ve ticari ilişkiyi yasaklayan Avrupa Birliği'nin (AB) ambargosunu ihlal ettikleri suçlamalarıyla yargılanmasına karar verilmişti.

Muhabir: Esra Taşkın