İSTANBUL (AA) - ABD ile Çin arasındaki ticaret gerilimi ve ABD federal hükümetinin kapalı kalmaya devam etmesi emtia piyasalarında etkisini hissettirse de ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ın mesajları ile ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin'e yönelik gündemdeki tarifelerin sürdürülebilir olmadığı yönündeki değerlendirmeleri fiyatlamalardaki ana belirleyici unsur oldu.
Yatırımcıların odağı ise ABD'de açıklanacak enflasyon verilerinin Fed'in para politikası üzerindeki etkilerine çevrildi.
Trump verdiği röportajda, Çin'i uygulamakla tehdit ettiği yüzde 100 tarifenin 'sürdürülebilir' olmadığını belirterek, 'Çin ile aramız iyi olacak ama adil bir anlaşma yapmalıyız.' dedi.
Beyaz Saray'da da açıklamalarda bulunan Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile birkaç hafta içinde görüşeceğini ifade ederek, 'Her iki taraf için de iyi olacak bir anlaşma yapacağımızı düşünüyorum.' diye konuştu.
Bu gelişmelerin yanı sıra ABD'de federal hükümet geçen haftayı da kapalı geçirirken, veri akışında aksamalar yaşandı. Fed'in yakından izlediği enflasyon verisinin açıklanması ise gelecek hafta gerçekleşecek.
Öte yandan, Ulusal İşletme Ekonomisi Derneğinin (NABE) toplantısında konuşan Powell, bilanço küçültme sürecinin gelecek aylarda sona erebileceğini belirtti. Powell, 'Enflasyon hala yüksek, bu durumun daha uzun sürme riski var. Ancak iş gücü piyasasında belirgin aşağı yönlü riskler görüyoruz.' değerlendirmesinde bulundu.
Fed'in Bej Kitap raporu, düşük ve orta gelirli hanelerin artan fiyatlar ve belirsizlik nedeniyle indirim ve kampanyalara yönelmeyi sürdürdüğünü gösterdi. Raporda ayrıca, yüksek tarifeler ve zayıflayan talep kaynaklı zorlu koşulların devam ettiği belirtildi.
Bununla birlikte, Uluslararası Para Fonu (IMF) ise küresel büyüme tahminini bu yıl için yüzde 3'ten yüzde 3,2'ye yükseltti.
Asya tarafında ise Çin'de tüketici ve üretici fiyatlarındaki düşüş yavaşlasa da deflasyonist baskılar devam etti. Ülkede Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) eylülde yıllık olarak yüzde 0,3 ile beklentilerin üzerinde gerilerken, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) de yüzde 2,3 ile tahminlere paralel olarak düşüş kaydetti. Eylül ayında Çin'de TÜFE'deki gerilemenin önceki aya göre hız kestiği gözlendi.
Söz konusu gelişmelerin ardından ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi, gün içinde yüzde 3,93 ile 7 Nisan'dan bu yana en düşük seviyeyi gördükten sonra haftayı 4,01 seviyesinden tamamlarken, dolar endeksi yüzde 0,6 düşüşle 98,4'e indi.
Altında yükseliş 9'uncu haftaya taşındıDeğerli metaller, haftanın son işlem gününe kadar ABD-Çin ticaret gerilimi ve ABD federal hükümetinin kapanmasına ilişkin belirsizliklerin güvenli liman talebini desteklemesiyle yükselirken, haftanın son işlem gününde doların güçlenmesi ve Trump'ın Çin'e yönelik yüzde 100 gümrük tarifesinin sürdürülemez olduğuna dair açıklamasıyla tansiyonun düşmesi, değer kazançlarını törpüledi.
Bununla birlikte, Fed Başkanı Powell'ın 'güvercin' tondaki açıklamaları, Fed'e yönelik faiz indirimi beklentilerini güçlendirerek değerli metalleri destekleyen bir diğer unsur olarak öne çıktı.
Altının ons fiyatı, üst üste dokuzuncu haftada da yükselişini sürdürerek haftayı 4 bin 250 dolardan tamamlarken, hafta içinde 4 bin 379,42 dolarla rekor tazeledi.
Gümüşün ons fiyatı, arz tarafındaki darlık ve altındaki güçlü seyirle 54,71 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Gümüş haftayı 52 dolardan tamamladı.
Değerli metallerde, ons bazında fiyatlar, paladyumda yüzde 5,3, gümüşte yüzde 3,8, altında yüzde 5,8, platinde yüzde 4,9 değer kazandı.
Baz metaller ise tamamlanan haftada Çin'e ilişkin zayıf makroekonomik veriler ve ABD'de iki haftayı bulan federal hükümet kapanmasının küresel imalat talebine dair endişeleri artırmasına karşın, Çin yönetiminin ekonomiyi destekleyici adımlar atabileceğine yönelik beklentilerle karışık bir seyir izledi.
Öte yandan, hafta başında piyasalar üzerinde etkili olan ABD ile Çin ticaret gerilimi de fiyatlamalar üzerinde baskı oluşturan bir diğer unsur olarak öne çıktı.
Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 3,4, alüminyumda yüzde 0,9 değer kazanırken, nikelde yüzde 0,7, çinkoda yüzde 1,9 ve kurşunda yüzde 2,3 değer kaybetti.
Petrolde arz endişesiBrent petrol fiyatları, arz fazlası endişeleri ve jeopolitik risklerin azalmasıyla gerilerken, ABD ve Çin'in ticaret gerilimini yatıştırma sinyalleriyle toparlansa da haftayı ekside tamamladı.
Bu gelişmelere ek olarak, ABD Başkanı Donald Trump'ın Rusya-Ukrayna Savaşı'nı bitirmek için zirve planladığını açıklaması ve Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) 2026'da arz fazlasının büyüyeceğini öngörmesi, Brent petrolün fiyatının 61,04 dolara inerek son 5 ayın en düşük seviyesini görmesine neden oldu.
ABD ham petrol stoklarının beklenenden 3,5 milyon varil fazla artarak 423,8 milyon varile çıkması ve ABD üretiminin günde 13,6 milyon varille rekor kırması da arz bolluğu endişelerini artırarak fiyatları baskılayan bir diğer unsur oldu.
ABD doğal gaz piyasasında fiyatlar, mevsim normallerine göre ılıman hava beklentileriyle baskı altında kaldı.
Meteoroloji tahminlerinin ay sonuna dek havaların normalden sıcak seyredeceğine işaret etmesi ve buna bağlı olarak ısıtma talebinin düşük kalacağı beklentisi, fiyatları zayıflattı.
Üretimde son aylarda hafif düşüş görülmesi ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatına giden gaz miktarı rekor kırsa da talebin mevsimsel olarak düşecek olması gaz fiyatlarını hafta boyunca baskılayan başlıca unsur olarak öne çıktı.
Bu gelişmelerle, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 1,4 azalırken, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 3,2 değer kaybetti.
Tarım emtia karışık seyrettiTarım emtia fiyatlarında tamamlanan haftada, ABD'deki ticaret politikaları ve hava koşulları belirleyici oldu.
Bununla birlikte, devam eden arz fazlası endişeleri fiyatları baskılarken, ABD ile Çin arasındaki gerginliğin azalması fiyatlamalara yukarı yönlü destek verdi.
Soya fasulyesinde tamamlanan haftada, ABD'de yağışsız hava koşullarıyla hasadın yüzde 60'ı aşması ve rekor kıran soya fasulyesi yemi talebine ilişkin verilerin iç talebi desteklemesi fiyatlamalarda etkili olurken, buna ek olarak Çin'in ABD ile olan gerginliğinin azalması fiyatları destekleyen bir diğer unsur olarak öne çıktı.
Küresel pirinç piyasasında ise arz bolluğu dikkati çekti. Hindistan'ın ihracat yasağını kaldırmasının ardından dünya piyasalarına rekor ürün girişi olurken, Asya'da peş peşe gelen iyi hasatlar fiyatları son 7 yılın en düşük seviyelerine çekti. Filipinler gibi bazı ülkelerin uyguladığı ithalat yasakları piyasayı geçici olarak daraltsa da etkisi sınırlı kaldı.
Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar pirinçte yüzde 0,6 değer kaybederken, buğdayda yüzde 1,2, mısırda yüzde 2,4, soya fasulyesinde yüzde 1,4 arttı.
Kahve piyasalarında, ABD'nin uyguladığı tarifelerin iç piyasada arzı sıkıştırması ve Brezilya'daki kuraklık fiyatların yüksek seviyelerde kalmasına neden olmaya devam ederken, uzmanlar da Brezilya'nın kahve bölgelerine daha fazla yağış gerektiğini, aksi halde 2026 mahsulünün risk altına girebileceğini kaydetti.
Kakao piyasalarında, yıl boyunca rekor seviyelere yükselen fiyatların ardından üçüncü çeyrekte küresel öğütme verilerinin zayıf gelmesiyle rekor düzeylerden gelen kar satışları sürerken, kakao kontratları 1,5 yılın en düşük seviyesini görse de Kuzey Amerika'dan gelen beklenmedik güçlü talep verisi düşüşleri törpüledi.
Analistler, devam eden gerilemenin arkasında 2025-2026 sezonunda küresel kakao fazlası oluşacağı beklentisinin de etkili olduğunu ifade etti.
ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'te libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 6,4 pamukta yüzde 0,7 artarken, şekerde yüzde 3,5 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 1,2 azalışla tamamladı.
Muhabir: Tunahan Kükürt