Brüksel'de 'hibrit savaş tehdidi' ortak savunma gündemini şekillendiriyor

BRÜKSEL (AA) - Yarın, Brüksel hem NATO hem Avrupa Birliği (AB) Savunma Bakanları toplantılarına ev sahipliği yapacak.

Son dönemde hava sahası ihlalleri, dron saldırıları, kritik altyapıya yönelik sabotaj gibi 'hibrit savaş tehditleri' sıcak gündemi oluşturuyor.

Masada öne çıkan başlıklardan biri, son dönemde AB tarafından gündeme getirilen 'dron duvarı' (drone wall) girişimi. Bu projeyle Avrupa'nın doğu sınırlarında insansız hava araçlarını tespit ve imha kapasitesini artırmak hedefleniyor.

Polonya hava sahası 9 Eylül'de, Romanya'nın 14 Eylül'de ve Estonya'nın 19 Eylül'de Rus dron ve jetleri tarafından ihlal edilirken Danimarka'da kritik askeri tesisler ve sivil havalimanları üzerinde tanımlanamayan dronlar görüldü.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, geçen hafta Avrupa Parlamentosunda (AP) düzenlenen Genel Kurul oturumunda, Rusya'nın hava sahası ihlallerinin 'rastgele taciz' olmadığını, AB vatandaşlarını tedirgin etme ve Birliğin Ukrayna'ya desteğini zayıflatma hedefinde tutarlı bir kampanya olduğunu savundu.

Bunu 'adlandırmak' gerektiğini vurgulayan von der Leyen, 'Bu, bir hibrit savaş ve bunu çok ciddiye almalıyız.' mesajını verdi.

Von der Leyen, dron duvarının AB'nin doğu kanadındaki üyelere yönelik ancak tüm Birliği koruyacak 360 derecelik bir yaklaşımın ürünü olduğunu anlatarak, 'Bu antidron sistemi, tabii ki güney kanadı da dahil olmak üzere, tüm Birliğimiz için kalkan olacak.' ifadelerini kullandı.

Ukrayna'nın bu girişimde öncü rol üstlenmesi bekleniyor. Zira ülke, son 2 yıldır bu tür tehditlerle fiilen mücadele eden 'test sahası' işlevi görüyor.

Ay başında yapılan Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesinde, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, 'dron duvarı' girişimine deneyimiyle öncülük edeceklerini belirterek, destek beklediklerini ifade etti.

Zira bu projenin teknik altyapısı kadar finansman ve koordinasyon boyutu da tartışma konusu.

Fransa öncülüğünde şekillenen 'Gönüllüler Koalisyonu' taahhütleri

Bir diğer kritik başlık da 4 Eylül'de Paris'te açıklanan 'Gönüllüler Koalisyonu' taahhütleri.

Fransa öncülüğünde şekillenen bu koalisyon, Ukrayna topraklarında hava, kara veya deniz unsurlarının konuşlandırılması gibi iddialı güvenlik garantileri vadediyor. Ancak birçok Avrupa başkentinde bu adımın, Rusya tarafından doğrudan bir tırmanma nedeni olarak algılanabileceği endişesi hakim.

Bu nedenle 'gönüllü güç konuşlandırma' fikrinin pratikte ne kadar ileri gidebileceği şüpheli görünüyor. Kulislerde, bu inisiyatifin şimdilik politik bir mesaj niteliği taşıdığı, sahada somut askeri varlığa dönüşmesinin kısa vadede zor olduğu konuşuluyor.

Tüm bu tartışmaların arka planında ise Avrupa savunma mimarisindeki acil dönüşüm hedefi yatıyor.

Ortak savunma sanayi kapasitesinin artırılması, ortak tedarik mekanizmaları ve üretim hızının yükseltilmesi artık ertelenemez bir öncelik olarak görülüyor.

ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin baskısıyla NATO da hazirandaki Lahey Zirvesi'nde savunma harcamalarını gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) en az yüzde 5'ine çıkarma hedefi getirdi.

AB, bu hedef doğrultusunda 'Avrupa Güvenlik Eylemi (SAFE)' adlı yeni finansman aracını devreye soktu. SAFE, üye ülkelerin birlikte mühimmat ve silah üretimini desteklemeyi, aynı zamanda savunma sanayisinde ABD'ye bağımlılığı azaltmayı amaçlıyor.

Ancak Avrupa'nın bu girişimlerle hibrit tehditlere karşı gerçekten caydırıcı güç oluşturup oluşturamayacağı merak ediliyor.

'Hibrit tehditler çok daha geniş kapsamlı'

Atlantik Konseyinin (Atlantic Council) İsveçli güvenlik uzmanı Elisabeth Brew, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 'Bunlar, tüm hibrit tehditlere karşı caydırıcılık sağlamak için tasarlanmış çabalar değil. Umarım dronları caydırır ancak hibrit tehditler bundan çok daha geniş kapsamlıdır.' ifadelerini kullandı.

Brew, dron saldırılarının Rusya tarafından başlatıldığının doğrulanmadığını hatırlatarak, 'Bunların arkasında kimin olduğu, gerçekleşmelerinden daha az önemli. Bu, önerilen dron duvarını mükemmel bir girişim haline getiriyor. Ancak böyle bir duvarın inşası karmaşık ve zaman alıcı bir süreç olacak.' değerlendirmesini yaptı.

Daha geniş perspektiften, Avrupa'nın savunmasının güçlendirilmesi için ortak tedarikin gerçekleşmeye başlamasından memnuniyet duyduğunu belirten Brew, 'Ülkeler, şartnameler konusunda geçmişe göre daha esnek davranıyor ve bu iyi bir şey çünkü bu, ortak tedarikin başarı şansını çok daha artırıyor ve tedarik sürecini hızlandırıyor.' değerlendirmesinde bulundu.

Muhabir: Selen Valente Rasquinho