İSTANBUL/CENEVRE (AA) - Bir haftalık ziyareti için Sudan'da bulunan Fletcher, bölgede süren çatışmalara ilişkin açıklamalarda bulundu.
Fletcher, çatışmaların 'acımasız ve insanlık dışı' olduğunu belirterek, 'Hayatta kalanların yanında olmalıyız, yardımlarımızı ulaştırmamıza izin verilmelidir.' ifadesini kullandı.
Sudan'ın batısındaki Port Sudan kentine ziyareti sırasında yetkililerle görüştüğünü dile getiren Fletcher, çatışmanın yoğunlaştığı bölgelere de gideceğini bildirdi.
BM Komiseri Türk'ten uluslararası topluma 'Faşir'deki vahşete karşı durma' çağrısıBirleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, Afrika Birliği Özel Temsilcisi Adama Dieng ve BM Sudan için Uluslararası Bağımsız Araştırma Misyonu Üyesi Mona Rishmawi, Sudan'da devam eden çatışma bağlamında Faşir ve çevresindeki insan hakları durumuyla ilgili BM İnsan Hakları Konseyinin (İHK) 38. Özel Oturumunda konuştu.
Sudan'da ordu ile çatışan Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından ele geçirilen Faşir'de yaşanan vahşetin öngörülebilir ve önlenebilir olduğunu ancak bunun yapılamadığını söyleyen Türk, BM İnsan Hakları Ofisinin yalnızca Faşir hakkında geçen yıl 20'den fazla açıklama yayımladığını anlattı.
Türk, 'İnsanların hayvan yemi ve fıstık kabuğu yemek zorunda kaldığı boğucu, bunaltıcı kuşatma konusunda defalarca uyarıda bulunduk. İnsanların açlıktan ölmesiyle birlikte kıtlığın yayılması konusunda uyardık. HDK'nin eline geçmesinin şehri kan gölüne çevireceği konusunda uyardık.' dedi.
HDK'nin, Faşir'in kontrolünü ele geçirmesinden bu yana sivillere yönelik toplu katliamlar, etnik kökenli infazlar, toplu tecavüz de dahil korkunç vahşetlerin yaşandığına dair haberlerin şaşırtıcı olmadığına işaret eden Türk, uyarılarının dikkate alınmamasına tepki gösterdi.
Türk, şunları kaydetti:
'Faşir'de yerdeki kan lekeleri uzaydan fotoğraflandı. Uluslararası toplumun harekete geçme görevi açık. Çok fazla gösteriş ve rol yapıldı ancak çok az eylemde bulunuldu. Bu vahşete karşı durmalı. Faşir ve çevresindeki sivillerin acilen ihtiyaç duydukları insani yardım ve korumaya erişmelerini sağlamalı. Etkisi olan tüm devletler, Faşir'de sivillerin korunmasını ve ayrılmaya çalışanlar için güvenli geçişi sağlamak amacıyla acil ve somut adımlar atmalı. Devletler, yardımların kesintisiz akışı için baskı yapmalı ve insani yardım programlarını tam olarak finanse etmeli.'
Ülkelerin, bu çatışmada uluslararası insancıl hukuku ve insan haklarını ihlal eden herkesi sorumlu tutmak için ortak çaba göstermesi gerektiğinin altını çizen Türk, Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) durumu yakından takip ettiğine dikkati çekti.
'Bu savaşı körükleyen ve bundan çıkar sağlayan kişilere ve şirketlere karşı harekete geçilmeli'Türk, 'Uluslararası toplum, bu savaşı körükleyen ve bundan çıkar sağlayan kişilere ve şirketlere karşı harekete geçmeli.' dedi.
Sudan'ın doğal kaynakları ve emtiaları için vekalet savaşına yakalandığına dikkati çeken Türk, şöyle devam etti:
'Bölgedeki ve ötesindeki birçok ülke bu savaşa dahil. Etkisi olan herkesi uluslararası hukuk için ayağa kalkmaya çağırıyorum. Bu, BM Güvenlik Konseyinin ülke genelindeki durumu acil olarak UCM'ye sevk etmesini savunmak anlamına geliyor. Ayrıca bu, silah ambargosunun Darfur'un yanı sıra tüm ülkede hayata geçirilmesi anlamına geliyor.'
Çatışmanın tüm taraflarına ülkelerini ve halklarını her şeyden önce tutma, anlamlı barış müzakerelerine, insani ateşkese ve kapsayıcı sivil yönetime geçişe katılma çağrısı yapan Türk, sivillerin korunmasını ve insani yardımların geçişini sağlamak amacıyla uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmelerinin gereğini de hatırlattı.
'Bu, ne yazık ki gözlerimizin önünde yaşanan bir insanlık ve insan hakları felaketidir'Afrika Birliği Özel Temsilcisi Dieng, BM Soykırımın Önlenmesi Özel Danışmanı Chaloka Beyani ile ortak açıklamalarını İHK'nin özel oturumunda paylaştı.
Dieng, '(Faşir'de yaşananlar) Bu, ne yazık ki gözlerimizin önünde yaşanan bir insanlık ve insan hakları felaketidir. Sudan'da özellikle Faşir, Darfur ve Kordofan bölgelerindeki durum kritik ve trajik bir noktaya ulaştı.' dedi.
Sudan'da ordu ile HDK arasında Nisan 2023'te başlayan çatışmalardan bu yana sivil halkın akıl almaz acılar çektiğini ve 14 milyondan fazla kişinin zorla yerinden edildiğini söyleyen Dieng, 40 binden fazla kişinin öldürüldüğünü ve sayısız insanın da yargısız infaza, toplu katliamlara ve çeşitli vahşetlere maruz kaldığını söyledi.
'HDK güçleri, binlerce bitkin ve aç sivilin sığındığı Faşir Üniversitesini katliam alanına çevirdi'BM Sudan için Uluslararası Bağımsız Araştırma Misyonu Üyesi Rishmawi de Faşir'in büyük bir kısmının artık suç mahalli olduğunu söyledi.
Faşir'in, HDK'nin eline geçmesinin ardından tanıklarla görüştüklerini ve tarifsiz vahşetlere ilişkin kanıtlar topladıklarını kaydeden Rishmawi, şu değerlendirmede bulundu:
'Tam resmi ortaya çıkarmak için kapsamlı bir soruşturma gerekiyor ancak zaten bildiklerimiz yıkıcı.
HDK güçleri, binlerce bitkin ve aç sivilin sığındığı Faşir Üniversitesini katliam alanına çevirdi. Suudi Hastanesi'nden kaçanlar, sağlık personeli ve sivillerin yargısız infaz edildiğini bildirdi. Hayatta kalanlar, sokaklarda biriken cesetleri ve şehrin içinde ve çevresinde kazılan hendekleri anlattı. Anlatımlar, doğrulanmış dijital kanıtlarla destekleniyor ve bu da bu suçların boyutunu ve ciddiyetini pekiştiriyor.'
Rishmawi, Sudan halkının devam eden bu çatışmada akıl almaz acılar çektiğini, bu insanların kanının dökülmesinin sona ermesine, acil korumaya ve adalete giden güvenilir yola ihtiyaç duyduklarını belirtti.
Sudan'daki çatışmalar ve HDK güçlerinin ihlalleriSudan, 15 Nisan 2023'ten beri ordu ile dış destekli Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında şiddetli çatışmalara sahne oluyor.
Ülkenin batısındaki Darfur bölgesinin en büyük kenti Faşir, şiddetli çatışmaların ardından büyük ölçüde HDK'nin kontrolüne girdi.
On binlerce kişinin çatışmalardan kaçtığı kentte, HDK'nin sivilleri zorla yerinden çıkardığı ve çok sayıda silahsız kişiyi öldürüp işkence ettiği anlar, HDK mensuplarının paylaştığı videolara yansımıştı.
Muhabir: Ayşe İrem Çakır,Muhammet İkbal Arslan
