Anadolu'yu renkleri, fotoğrafları ve kalemiyle işleyen: Fikret Otyam

İSTANBUL (AA) - Ressam, fotoğrafçı, gazeteci ve yazar Fikret Otyam'ın vefatının üzerinden 10 yıl geçti.

Vasıf Bey ile Naciye Hanım'ın 3. çocuğu olarak 19 Aralık 1926'da Aksaray'da dünyaya gelen Otyam, 6 yaşından itibaren babasının eczanesinde çalışmaya başladı.

Otyam, 1945-1946'da İstanbul'da "Gece Postası" gazetesinde yayımlayacağı hikayeleri bu yıllarda eczaneye gelen köylülerden dinleyerek defterine notlar aldı.

Ünlü besteci ve orkestra şefi Nedim Vasıf Otyam ile Nusret Kemal Otyam'ın kardeşi olan sanatçı, ilkokul ve ortaokul eğitimini Aksaray'da tamamladı. Fransızca öğretmeni olan emekli Albay Lüleci Haşim Bey'in vasıtasıyla ortaokuldayken fotoğrafa ilgi duydu.

Fotoğrafı ağabeyinden öğrenen Otyam, Aksaray'da arkadaşı ve resim öğretmeniyle "Foto Üç Yıldız" isimli fotoğrafçı dükkanı açtı.

1945'te Güzel Sanatlar Akademisine girdi

Otyam, lise eğitimine Ankara Atatürk Lisesinde başladı. Ardından Kayseri Yatılı Lisesine devam eden sanatçı, buradan mezun olduktan sonra babasının yanında çalışmayı sürdürdü ve bu dönemde ressam Neşet Günal ile karşılaştı. Resme ilgisinin olduğunu fark eden Günal, Otyam'a İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisine girmesini önerdi.

Bunun üzerine 1945'te girdiği Akademiyi 1953'te Bedri Rahmi Eyüboğlu Atölyesi'nde bitiren Otyam, öğrencilik yıllarında gazetecilik, sanat, edebiyat yazarlığı ve foto röportajlar yapmaya başladı.

"Anadolu, bana fısıldadı"

Otyam, Akademideki ilk yılında İbrahim Çallı'nın atölyesinde klasik eğitim alırken Eyüboğlu'nun atölyesine geçmesiyle konu ve biçim yönünden serbest çalışma imkanı buldu.

Sonrasında "Gece Postası"na başlayan Fikret Otyam, mezun olmasının ardından sırasıyla "Son Saat", "Dünya", "Ulus" ve "Cumhuriyet" gibi gazetelerde çalıştı ve Aydınlık gazetesinde haftalık yazılar yazdı.

Usta sanatçı, Doğu ve Güneydoğu Anadolu halkı ile yaptığı röportajları konu alan gazete yazıları hazırlayarak "Topraksızlar", "Gide Gide", "Ha Bu Diyar", "Harran ve Irıp" ve "Ey Samandağ Samandağ" kitaplarında yayımladı.

Otyam, bir röportajında o günlere ilişkin şunları kaydetmişti:

"Dünya Gazetesi Yazı İşleri Müdür Yardımcısı ve yazarı olarak işverenim, saygı ile andığım Falih Rıfkı Atay'ın ve Bedii Faik'in izinleriyle ilk kez gittim Doğu ve Güney Doğu Anadolu'ya. Bir Orta Anadolu çocuğu olarak gidiş o gidiş. Anadolu, bana, o insanlara, topraklara, dağlara, göllere, ağaçlara börtü böceklere ve tarifsiz geçmişe sahip çıkmayı gerektiğini fısıldadı. O fısıltıyı yerine getirdiğimi umuyorum."

İlk resim sergisini 1952'de açtı

İlk resim sergisini 1952'de açan sanatçı, vefatına kadar yurt içi ve dışında 30'un üzerinde sergiye imza attı ve resimleri dünyanın çeşitli müzelerinde ve özel koleksiyonlarda yer aldı.

Anadolu insanının yaşamını belgelediği fotoğraflarını 1953-1996 yıllarında "Gide Gide" başlığı altında, "Memleketimden İnsan Manzaraları, Anadolu 63" sergisiyle tanıtan Otyam, resim yapmaya devam ederken 1980'e kadar fotoğraf ve yazarlık çalışmalarına yoğunlaştı.

Otyam, Akademinin ardından "Dünya Gazetesi"nin yazı işleri müdür yardımcısı olurken aynı dönemde ünlülerin kitap kapaklarını ve iç resimlerini de çizdi.

"Toprak" adlı senaryosu filme alındı

1956'dan sonra "Ulus", 1962'de "Cumhuriyet" gazetesinde sanat ve siyaset yazarlığı yapan sanatçı, resim çalışmalarını emekli olduktan sonra da sürdürdü.

Resimlerinde keçiler ile başı örtülü ve sürmeli Anadolu kadınlarını figür olarak kullanan Otyam, Anadolu'yu, insanlarını, hayvanlarını, bitkilerini ve mahalli unsurlarını işlemeyi seven ressam olarak hafızalarda yer etti.

Fikret Otyam'ın "Toprak" adlı senaryosu, ağabeyi Nedim Vasıf Otyam yönetmenliğinde 1952'de filme alınırken "Mayın" oyunu ise yönetmen Ayberk Çölok tarafından 1968'de Ankara Sanat Tiyatrosu'nda sahnelendi.

89 yaşında hayatını kaybetti

Otyam, 26 Ocak 2015'te Antalya'daki özel sağlık merkezinde girdiği diyaliz sırasında rahatsızlandı. Mide kanaması geçirdiği anlaşılan ve böbrek yetmezliği nedeniyle Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde tedavi gören sanatçı, 9 Ağustos 2015'te 89 yaşındayken hayatını kaybetti.

Sanatçı, yaşamı boyunca "Hu Dost", "40 Yıl Önce 40 Yıl Sonra", "Kara Sevdam Anadolum", "Mayınlar Çiçek Açmaz", "Mayınlı Topraklar Üzerinde", "Kanlı Gömlekler", "Adı Yemendir", "Harran Koçaklaması", "Can Arkadaş", "Ceylanlar Suya İndi", "Arkadaşım Orhan Kemal ve Mektupları", "Pavli Kardeş", "Ağlama Anam", "Şu Bizim Gazipaşa ve İsmet Paşalı Yıllar" kitaplarını kaleme aldı.

Fikret Otyam, ayrıca "Gide Gide Serileri", "Eğer Bizi Sual Eden Olursa", "Dünya Güzel Olmalı", "Otyam'ın Objektifinden" fotoğraf ve "Onlar Grubu' ile sergileri", "Memleketimden İnsan Manzaraları", "İnsan Manzaraları", "Filiz Otyam ile ortak yurt içi ve dışı resim ve dokuma sergileri"ne imza attı.

Muhabir: Ömer Mirza Şeker