2026 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı: Para politikası güçlü şekilde uygulanmaya devam edecek

İSTANBUL (AA) - AA muhabirinin 2026 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'ndan derlediği bilgiye göre, 2025 yılında Türk lirasındaki görece istikrarlı seyir temel mal fiyatları öncülüğünde enflasyonu olumlu yönde etkilerken başta kira olmak üzere hizmet enflasyonundaki atalet manşet enflasyon üzerindeki baskıları artırdı.

Diğer taraftan, gıda fiyatların enflasyonist baskıların azaldığı gözlenmekle birlikte, olumsuz iklim koşullarına bağlı arz yönlü gelişmeler bu görünümü bir miktar sınırladı.

• 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı Resmi Gazete'de yayımlandı

Sürdürülen sıkı para politikası duruşu, Türk lirasındaki reel değerlenme ve ekonomi politikaları arasındaki güçlü eşgüdüm, dezenflasyon sürecinin devam etmesini sağlarken bu doğrultuda Eylül 2025 itibarıyla yıllık tüketici enflasyonu, 2024 yıl sonu seviyesine göre yaklaşık 11,1 puan azalarak yüzde 33,3 düzeyine geriledi.

2025 yılında jeopolitik gerilimler, taşımacılık maliyetleri ve enerji fiyatlarının yanı sıra döviz kuru gelişmeleri üretici fiyatlarında belirleyici oldu. Bu çerçevede, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi'ndeki (Yİ-ÜFE) artış Eylül 2025 itibarıyla yüzde 26,6 olarak gerçekleşti.

Bu yıl enflasyonun seyri

2025 yılının ilk çeyreğinde, döviz kurundaki gelişmelerin temel mal fiyatlarında ılımlı bir seyir oluşturmasına rağmen, olumsuz iklim koşulları gıda fiyatları üzerinde enflasyonist baskıları artırırken ücret ayarlamaları ile geçmiş enflasyona endeksleme eğilimi güçlü kalemlerde kaydedilen yüksek aylık artışlar sonucunda, hizmet grubu fiyatlarındaki katılık devam etti.

Bu gelişmelerle, TÜFE'de yıllık artış oranı mart ayı itibarıyla yüzde 38,1 oldu. Yılın ikinci çeyreğinde ise yıllık enflasyon gıda ve hizmet gruplarında yavaşlarken enerji ve temel mallarda sınırlı oranda yükseldi ve TÜFE'de yıllık artış oranı kademeli olarak yüzde 35,1'e geriledi.

Yılın üçüncü çeyreğinde mevsimsel faktörlere bağlı olarak artan gıda ve hizmet fiyatlarındaki katılığa rağmen Türk lirasının dengeli performansıyla ılımlı seyreden temel mal fiyatları enflasyon görünümünde belirleyici oldu. TÜFE'de yıllık artış oranı eylül ayı itibarıyla yüzde 33,3'e indi.

2025 yılı boyunca temel mallar grubu fiyatlarında iç talepteki görünüm ve döviz kurunda yaşanan gelişmelere paralel şekilde ılımlı bir seyir hakim oldu. Hizmet fiyatları artışı ise yılın ilk çeyreğinde ücret artışları, yönetilen-yönlendirilen fiyat ayarlamaları ve geriye dönük endeksleme davranışının etkisiyle hızlandı.

İkinci çeyrek itibarıyla baz etkisi kaynaklı gerileme kaydedilmesine rağmen, atalet etkisinin belirginleşmesi sonucunda hizmet enflasyonu yüksek seviyelerini korumaya devam etti. Temel mal ve hizmet gruplarındaki gelişmelere paralel olarak özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri (B) ve Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri C endekslerinde yıllık artış Eylül 2025 itibarıyla sırasıyla yüzde 32,9 ve yüzde 32,5 olarak gerçekleşti.

TCMB, enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde para politikası uygulamalarını sürdürecek

Para politikasındaki kararlı duruşun, maliye politikasının güçlü desteği ve arz yönlü politikaların katkısıyla yurt içi talebin dengelenmesi, döviz kurundaki istikrarlı seyrin sürmesi sonucunda, aylık enflasyonun ana eğilimindeki düşüşün yılın geri kalanında devam ederek, yıl sonunda TÜFE'de yıllık artış oranının yukarı yönlü riskler bulunmakla birlikte yüzde 28,5 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.

Bu doğrultuda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB), fiyat istikrarının sağlanması ve kalıcı olarak korunması temel amacı doğrultusunda, enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde para politikası uygulamalarını sürdürmesi öngörülüyor.

2024 yılının ilk çeyreğinde genel olarak 2023 yılında sağlanan para politikası duruşunu koruyan Merkez Bankası, hizmet enflasyonunun öngörülenden yüksek seyretmesi sonucunda politika faizini toplamda 750 baz puan yükseltti.

Merkez Bankası, parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkilerini yakından takip ederek Nisan-Kasım döneminde politika faizini yüzde 50 düzeyinde sabit tutarken, bu dönemde yurt içi talep kademeli olarak yavaşlarken enflasyonun ana eğiliminde geçici dalgalanmalar gözlendi.

2024 yılı aralık ayında ise dezenflasyon sürecindeki ilerleme ve finansal koşullardaki iyileşme dikkate alınarak politika faizi 250 baz puan indirildi ve 2025 yılının ilk çeyreğinde yurt içi talebin enflasyondaki düşüşü destekleyici düzeyde seyretmesi ve enflasyonun ana eğiliminde gözlenen iyileşme sonucunda, Merkez Bankası politika faizini 500 baz puan indirerek yüzde 42,5 seviyesine düşürdü.

Yılın ikinci çeyreğinde ise finansal piyasalardaki oynaklık ve küresel riskler gözetilerek politika faiz oranı 350 baz puan artırıldı. Yılın üçüncü çeyreğinde de talep koşullarındaki dengelenme ve dezenflasyonist etkilerin güçlenmesi sonucunda 550 baz puan indirilen politika faizi, ekim ayında 100 baz puan daha düşürülerek yüzde 39,5 seviyesine geriledi.

Para tabanı 2025 üçüncü çeyrek sonunda yüzde 14 arttı

Eylül 2025 itibarıyla TCMB'nin altın hariç brüt döviz rezervi 2024 yılı sonuna göre 4 milyar dolar azalışla 86,7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

2025 yılı üçüncü çeyrek sonu itibarıyla para tabanı 2024 yılı sonuna göre yüzde 14 arttı. Bununla birlikte, emisyon toplamı 198,3 milyar lira arttı. Aynı dönemde TCMB dış varlıkları 25,7 milyar dolar, toplam yükümlülükleri ise 20,5 milyar dolar artış kaydetti.

Bu doğrultuda, TCMB'nin net dış varlık pozisyonunda 5,2 milyar dolarlık artış gerçekleşti. M1, M2 ve M3 para arzları, Eylül 2025 itibarıyla 2024 yılı sonuna göre sırasıyla yüzde 39,8, yüzde 30,1 ve yüzde 30 arttı. M1 para arzındaki artışı, yabancı para cinsinden vadesiz mevduatlardaki artış etkiledi. M2 para arzında kaydedilen artışta ise M1 para arzındaki ve Türk lirası cinsi vadeli mevduatlardaki değerlenme belirleyici oldu.

Enflasyon ve para politikasında atılacak adımlar ve alınacak tedbirler

Bu doğrultuda, orta vadede kalıcı fiyat istikrarına yönelik politika bileşiminin sürdürülmesiyle TÜFE'de yıllık artış hızının 2026 yıl sonunda yüzde 16 olarak gerçekleşmesi hedefleniyor.

Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda belirlenen hedefler kapsamında uygulanacak politika ve alınacak tedbirler belli oldu. Buna göre, para politikası araçları enflasyon oranını düşürme amacıyla güçlü bir şekilde kullanılmaya devam edilecek, maliye ve gelirler politikaları, para politikasıyla koordineli olarak yürütülecek.

TCMB'nin, fiyat istikrarının sağlanması temel amacı doğrultusunda parasal aktarım mekanizmasının etkin işleyişi için tüm araçlarını kararlı ve bağımsız bir şekilde kullanmaya devam etmesi planlar arasında yer alırken, dalgalı döviz kuru rejimi sürdürülecek olup, finansal istikrarın fiyat istikrarını gözetecek şekilde ekonomiyi desteklemesi sağlanacak.

Finansal sistemde temel değer saklama aracının Türk lirası cinsinden varlıklar olması ve hanehalkı, firma ve bankacılık kesimlerinin varlık ve yükümlülüklerinde Türk lirası cinsinden kalemlerin ağırlıklarının artırılması desteklenecek.

Konut kira ve satışlarındaki fiyat artışlarının enflasyon üzerindeki olumsuz etkilerinin giderilmesine yönelik konut arzını artırıcı ve konuta erişimi kolaylaştırıcı uygulamalar hayata geçirilecek. Bu kapsamda İlk Evim Arsa Projesi ile arsa üretim çalışmaları tamamlanacak, 235 bin hak sahibine ait arsaların tahsis işlemleri tamamlanarak vatandaşlara sunulacak.

Üretim maliyetlerini artıran, ekonomik büyüme potansiyelini olumsuz yönde etkileyen hizmet fiyatlarında düşüş sağlanacak ve hizmet fiyatlarında katılık oluşması engellenecek.

Enflasyonun ekonomik ve sosyal yaşama dair olumsuz etkileri konusunda farkındalık artırılacak, enflasyonla mücadeleye yönelik toplumsal mutabakat güçlendirilecek. Enflasyonla mücadele konusunda daha anlaşılır, açık ve şeffaf bir iletişim stratejisi izlenecek, beklentilerin daha etkin bir şekilde yönetilmesi sağlanacak.

Para politikası kararları ve uygulamaları, başta Para Politikası Kurulu (PPK) duyuruları, Enflasyon Raporu ve Finansal İstikrar Raporu olmak üzere, tüm iletişim kanalları etkin bir şekilde kullanılarak kamuoyu ile şeffaf bir şekilde paylaşılacak; enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının TCMB ara hedefleri, ile uyumu yakından takip edilerek beklenti kanalının etkin yönetimi sağlanacak.

Muhabir: Ali Canberk Özbuğutu